1973 yılında vizyona giren birebir isimli sinemadan esinlenerek 2016 yılında yayın hayatına başlayan Westworld, 2020 yılında üçüncü dönemiyle kıssasını devam ettirdi. Christopher Nolan sinemalarındaki ustalıkla senaryolardan tanıdığımız Jonathan Nolan, imalcisi ve senaristi olduğu Westworld’ü birinci dönemiyle bir başyapıt haline getirmeyi başardı. İkinci dönemle bu başarısı bir nebze de olsa sürdürülen dizi, üçüncü dönemiyle sevenlerini bir oldukça üzdü.
Biz de bu yazımızda Westworld’ün üçüncü döneminde nelerin yanlış yapıldığına yakından bakacağız. Diziyi seven bir hayran gözünden, dizinin kalitesine yakışmayan ayrıntıları bir bir didikleyeceğiz. Geniş kitlelerce eleştirilen bu yanlışların bizde bıraktığı tesirlerden bahsedeceğiz. Dilerseniz yazımızda çok sayıda spoiler olduğunu belirterek başlayalım.
Üçüncü dönemle birlikte senaryo müellifliği kalitesi önemli bir düşüş yaşadı:
Westworld’ün birinci dönemi tahminen de dizinin en düzgün dönemi olabilir. Birinci dönemde, parkın etrafında yaşanan gelişmelere çok uygun bir hazırlık sürecinin akabinde hiç vakit kaybetmeden olayları anlatmaya geçiş yapılıyor. Dizide anlatılan öykünün işleniş kalitesi bir yana, birebir vakitte insan ve robot ortasındaki ayrım ahlaki bir yer üzerinde tartışılıyor. Tüm bu paha çatışmalarının ardında ise çözülmeyi bekleyen olağanüstü bulmacalar yatıyor.
Üçüncü dönemde, birinci dönemde tüm harikulade ayrıntıların gerisinde yatan senaryo kalitesi gömlek gömlek aşağı çekiliyor. İkinci dönemde göze batmaya başlayan her şey üçüncü dönemle yeterliden düzgüne izleyeni rahatsız edecek seviyeye geliyor. İkinci dönemde park sakinleri ve beşerler ortasında çıkan savaş, esasen bir sürü boşluk bırakılarak anlatılmışken üçüncü dönemle resmen bu boşlukların üzerine limon sıkılıyor.
Çabucak bir örnek vererek bu “limon sıkmak” tabirini neden kullandığımızı açıklayalım. Dizinin tamamında hayli kritik bir role sahip olan Dolores ve Maeve karakterleri, üçüncü dönemde da bu kıymetli rollerini koruyorlar. Üçüncü dönemin bir noktasında bu iki karakter, bir EMP patlaması sonucu apansız fonksiyonsuz kalıyor. Pekala o vakit soruyoruz sizlere: EMP kullanma fikri ikinci dönemde hiç mi kimsenin aklına gelmedi?
Düşen senaryo kalitesi sırf bu mantık kusurlarının önünü açmadı. Birebir vakitte Westworld’ü Westworld yapan muazzam bir formda yaratılmış karakterler de yerlerini daha karton karakterlere bıraktı. Anthony Hopkins ve Ed Harris üzere usta aktörlerin de bu karakterlerin güçlü olmasında parmağı vardı elbette. Gel gelelim üçüncü dönemde Ed Harris s’in oyunculuğu da karakterinin derinliğini kaybetmesine pürüz olamıyor.
Westworld bilhassa birinci dönemde sahip olduğu “karaktere bir geçmiş yaratma” muvaffakiyetini ikinci dönemde biraz geride tuttu, üçüncü dönemde ise büsbütün çöpe attı. Aaron Paul tarafından can verilen Cal karakteri, bu durumun en büyük ispatı. Cal, gereğince değinilmeyen gizemli bir geçmişe sahip. Ancak bu gizem maalesef yanlışsız halde kullanılmadığı için Cal karakterine karşı hissettiklerimiz, Dr. Ford’a ya da William’a karşı hissettiklerimizin yanına bile yaklaşamıyor.
Senaryo kalitesinin düştüğüne işaret eden bir diğer bahis ise diyalog kaliteleri. Bir dizi şayet izleyenine dokunacaksa, saatlerce ekran başına kilitleyerek kısımlarını art geriye soluksuz bir halde izletecekse diyalog kalitesi burada çok kıymetli bir etken. Olağan ki diyalog kalitesinin rezalet bir düzeye düşmediğini biz de biliyoruz fakat üçüncü dönemdeki diyalogların, birinci dönemi ortaya çıkaran takım tarafından yazıldığına inanmak çok güç.
Yanlış bir aktör ve karakter seçimi: Aaron Paul – Cal
Aaron Paul ne kadar güzel bir aktör olduğunu Breaking Bad ile tekraren kanıtladı. Jesse Pinkman karakteri ile gönüllerimize taht kuran aktör, ne yazık ki üstte yakındığımız senaryo yazarlığının yarattığı sis bulutunun gerisinde kaybolup gidiyor. Lakin burada yalnızca muharrir grubuna kabahat bulmak yanlışsız değil. Birebir vakitte kast takımı için de söylenmesi gereken kimi şeyler var.
Öncelikle Westworld’ün birinci iki döneminde Cal karakteri kadar geçmişi karanlık, gayesi bilinmez ve etrafı sırlarla çevrili bir karakterin hangi aktör tarafından canlandırıldığına bakalım. Dr. Ford karakterinden bahsediyoruz. Dizinin geçtiği parkın yaratıcısı, yapay zekanın miri olan Dr. Ford. Öylesine güçlü bir karakter ki Anthony Hopkins üzere lisanlara destan bir sanat insanından diğerine yakıştıramıyoruz.
Dizinin evvelki dönemlerinde bu kadar kritik role sahip bir karakter Anthony Hopkins’e emanet edildiyse, dizinin ilerleyen dönemlerinde da bu kalite devam ettirilmeliydi. Yanlış anlamayın, Aaron Paul hayli yeterli bir aktör. Lakin Anthony Hopkins’in dahil olduğu büyükler liginde kendine bir yer bulacaksa bile daha çok yolu var. Bir öteki mevzu ise dizinin kendini tekrara düştüğü tek noktanın “gizemli bir karakter” yaratma isteği olmaması.
Cal, bir bulmaca oluşturan kıssanın kesimlerini tamamlaması için elzem olayları hatırlayamıyor. Zira hafızası silinmiş. Bir yerden tanıdık geliyor mu? Zira bize buram buram ikinci dönemdeki Bernard’ı hatırlatıyor. Her şeyin üstüne bir de dizinin düzgün yanlarının bir konsantresi haline getirilerek oluşturulan Cal karakteri, park sakinlerinin davasına önder olarak seçiliyor.
Evvelden liderlik eden karakterlerin uzun uzun anlatıldığı bir dizide, günün sonunda kimsenin umursamadığı bir karakter başkan olacak noktaya geliyor. Öbür bir dizi olsa bu kadar rahatsız etmeyebilecek bu gelişme, Westworld üzere ince ince dokunan ayrıntılarla güzelleştirilmiş bir diziye mevzu olunca maalesef Jonathan Nolan ve kalem arkadaşlarına yakışmayan bir ayrıntı daha demekten kendimizi alıkoyamıyoruz.
Çok sevdiğimiz Westworld atmosferi kökünden değiştirildi:
Şayet Westworld’ün sırf birinci dönemini izlemiş biri üçüncü dönemi görse bir müddet tıpkı diziyi izlediğine inanmakta zahmet çekebilir. Bir dizinin konusu ve atmosferi bu kadar çarpıcı bir formda değiştirilecekse çok dikkatli olmak gerek. Zira seyirciyi evvelki dönemlerde anlatılan öyküden koparmak kolay bir iş değil. Hele bir de anlattığı öyküyü Westworld kadar okullarda ders olarak anlatılacak nitelikte güzel anlatırken bu değişimin kabullenilmesi çok sıkıntı.
Westworld de bu değişimi seyirciye geçirmekte başarılı bir iş çıkaramıyor. Ne karakterlerin hedefleri ne de diziye yeni gelen karakterler inandırıcı bir biçimde yansıtılmıyor. Sonuç olarak ortaya çıkan eser, evvelki dönemleriyle çizdiği çizginin üstünde duramıyor. Biz Westworld’ü, birinci döneminin sonunda akıllarımızda bıraktığı zekice yaratılmış soru işaretleriyle hatırlamayı tercih ederdik. Zira dizi verdiği yanıtlarla kendi sorduğu soruları berbat ediyor.
Westworld’ün bilim kurgu istikameti, fantastik öğelere emanet edildi:
Westworld’deki yabanî batı teması, teknolojinin bilim kurgu öğeleriyle bezendiği şahane bir atmosferdi. Üstelik dizide kullanılan tüm bilim kurgu öğeleri bir yerde inandırıcıydı. Olağan ki günün birinde yırtıcı batı temalı, akıl almayacak kadar gelişmiş bir yapay zekanın beslediği robotlarla dolu bir park görmemiz pek mümkün değil. Lakin dizi kendi içinde yarattığı bu dünyayı seyirciye inandırıcı bir biçimde aktarabiliyordu.
Üçüncü döneme kadar az da olsa gerçekçi bir temel üzerinde inşa edilen Westworld, üçüncü dönemiyle birlikte fantastik bir dizi olma yolunda emin adımlarla ilerledi. Üçüncü dönemde tanıştığımız, dünyadaki tüm insanların hayatlarından hareketle ölecekleri günü ve mevt hallerini varsayım eden yapay zeka, bize hiç gerçekçi temel üzerine inşa edilmiş bir dokunuş üzere hissettirmiyor.
Park sakini robotların ne kadar beşere benzediğini inatla yüzümüze vururken bir yandan da aslında yalnızca birer makine olduklarını sayısız kere göstererek izleyicileri bir niyet seli içinde boğan bir diziydi Westworld. Bu türlü bir fikir cümbüşü içinde yaşattığı bilim kurgu heyecanını alıp, yalnızca kıssanın hareket alanını genişletmek ismine diziyi fantastik bir tecrübeye dönüştürmek maalesef diziyi kökten değiştirmek yerine dizinin kökenini mahvediyor.
Westworld parkının temeli olan Bernard karakteri gerektiği üzere kullanılmadı:
Bernard üzere evvelki öykünün akışını belirleyen kıymetli bir karakter, üçüncü dönemde hak ettiği yeri bulamıyor. Bunu ekranda aldığı mühletten bağımsız olarak söylüyoruz. Nihayetinde sevdiğimiz bir karakter eskisi kadar çok görünmüyor diye diziyi eleştirmek gerçek olmaz. Biz daha fazla bu karakterin kıssa akışına olan tesirinin zayıflığından keder yanıyoruz.
Üçüncü dönem boyunca Bernard’ı oradan oraya sürüklenirken izliyoruz. Tüm bu seyahatleri içinde türlü badireler atlatıyor atlatmasına fakat sonrasında bu badireler bir sonuca varmıyor. Yani üçüncü dönemdeki Bernard sahnelerini alıp yerine bir şey koymasak Westworld’ün kıssası ismine büyük bir kayıp yaşamayız. Halbuki Bernard’ın alt kimliği kıssaya inanılmaz büyüklükte tesir edecek potansiyele sahip.
Bu örnekle birlikte aslında en başında parkın dışında bir kıssa anlatmanın çok da yeterli bir karar olmadığı bir defa daha gözler önüne seriliyor. Parkta kalınsaydı diziyi fantastik bir seyre sokmaya gerek kalmazdı, Bernard üzere bir karakterin rolü daha belirli olurdu, Cal üzere ustalıkla yazılmış eski karakterlerin yanında sırıtan bir karakter kıssaya dahil olmazdı.
Dördüncü dönem neler getirecek bilemiyoruz, lakin tezlere nazaran tüm bu şikayetlerden üretimciler da haberdar. Farklı bir dördüncü dönem olacağına dair tüm bilinenleri de burada sizlere açıklamıştık. Fikirlerinizi yorumlar kısmında bizlerle paylaşabilirsiniz.
