Koronavirüs, daha evvelce yurt dışında elektron mikroskobu kullanılarak dikenli top halinde modellenmişti. Şimdiyse Fırat Üniversitesi’nde misyon yapan Türk bilim insanları, yerli atomik kuvvet mikroskobu kullanarak koronavirüsü görüntülemeyi başardılar. Türk araştırmacıların çıkardığı yapısal manzara tahlillerinin, pek çok bilimsel araştırmaya ışık tutacağı belirtiliyor.
Koronavirüsü görüntülemek için kullanılan muhteşem mikroskop, ODTÜ Fen Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ahmet Oral ve grubu tarafından geliştirilmiş ve Türk Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD) mükafatına layık görülmüştü.
Elde edilen imajlar, bilimsel açıdan farklı pahalar ortaya koyuyor:
AA’ya konuşan Fırat Üniversitesi Tabip Öğretim Üyesi Ümit Çelik, yerli ve ulusal atomik kuvvet mikroskobu kullanılarak yapılan çalışmanın ayrıntılarını aktardı. Virüs, hücre ve bakterilerin, elektron ve atomik kuvvet mikroskopları üzere farklı tekniklerle görüntülenebileceğini belirten Çelik, elde edilen manzaraların bilimsel açıdan farklı kıymetler ortaya koyduğunu tabir etti.
Bu görüntüleme tekniklerinden biri olan ve virüsleri tahlil etmek için kullanılan elektron mikroskobunda, manzaralardaki kontrastı artırmak için uygulanan boyama, dondurma ve kesit alma süreçlerinin yapıların özgünlüğünün bozulmasına neden olduğunun vurgulayan Ümit Çelik, bu formda virüsü gerçek ömür ortamında gerçek vakitli görüntüleme ve karakterize etme imkanının kalmadığının altını çizdi.
ezAFM model atomik kuvvet mikroskopları üzerine çalışmalar yürüten ve bu mikroskoplarla virüs ve hücrelerin görüntülenmesi üzerine çeşitli teknikler geliştirdiklerini söz eden Dr. Ümit Çelik, bu teknikle virüslerin protein düzenekleri ve altyapılarını tanımlamanın ve incelemenin mümkün hâle geldiğini lisana getirdi.
‘Virüs partikülleri, ultraviyole ışık altında inaktif edildi ve kurutuldu’
Bu çalışmada ODTÜ Teknokent ve Teknopark Ankara’da Prof. Dr. Ahmet oral tarafından geliştirilen bir atomik kuvvet mikroskobu kullandıklarını belirten Çelik, gerekli tüm tedbirlerin alındığını ve enfeksiyon riskini ortadan kaldırmak için partiküllerin ultraviyole ışık altında kurutularak inaktif edildiğinin bilgisini verdi.
Çelik, ayrıyeten virüs partikülleri inaktif edildiği için üzerindeki dikenimsi tertipli protein dizilerinin denature olarak nizamlı bir biçimde gözükmediğini, virüsü yaşadığı gerçek sıvı ortamında görüntüleme çalışmalarını tamamladıklarında bu proteinlerin de görüntülenebileceğini söylüyor.
Atomik kuvvet mikroskobuyla elde edilmiş en yüksek çözünürlüklü imaj:
ODTÜ Fen Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ahmet Oral’a nazaran Fırat Üniversitesi’nde gerçekleştirilen çalışma ile dünyada koronavirüsün atomik kuvvet mikroskobuyla görüntülenen en yüksek çözünürlüklü manzarası elde edildi. Oral, ileri görüntüleme kademeleri devam eden çalışmada elde edilen tahlillerin, bilim dünyasında koronavirüsle ilgili bilinmeyenlere ışık tutacağını da kelamlarına ekledi.
