Koronavirüs salgını, devletleri bilimsel bir aşı rekabeti içerisine sürükledi. Büyük ilaç şirketlerinin de dahil oldukları bu rekabette gaye birinci ulaşan taraf olmanın değeri çok büyük. SARS-Cov-2 tipi koronavirüsün neden olduğu Covid-19 salgın hastalığı, bulunacak birinci aşıyla önlenebilir. Bu nedenle aşıyı bulan ülke ya da şirket, bunu tüm dünyaya pazarlayacak taraf olacak. Rusya Devlet Lideri Putin’in yaptığı açıklamalara nazaran de Rusya, bunu başaran birinci ülke oldu.
Geliştirilen aşıya ‘Sputnik-V’ isminin verildiğini açıklayan Rusya, daha şimdiden 20 ülkeden 1 milyar doz sipariş aldığını da doğruladı. Fakat başlarda çok soru işareti var. Pekala Rusya’nın Sputnik V ismindeki koronavirüs aşısı ne vakit piyasaya sürülecek, nasıl uygulanacak, hangi ülkeler alacak? Rusya’nın açıklamalarından hareketle kıymetli sorulara karşılık aradık ve sizler için derledik.
()
Rusya koronavirüs aşısına neden Sputnik V ismini verdi?
Soğuk Savaş periyodunda başlayan uzay yarışı, bugünkü Rusya’nın kökenlerini oluşturan SSCB’nin Sputnik-I uydusunu uzaya formda gönderilmesi ile kızışmıştı. Uzay yarışından 63 yıl sonra yaşanan koronavirüs salgını ise devletler için yeni bir bilimsel rekabet alanı oluşturdu.
Rusya, uzay yarışında Sputnik-I adıyla başlatılan bilimsel rekabeti, bu defa koronavirüs salgınında sürdürdüğünü belirli etmek için Sputnik V ismini tercih etmiş üzere görünüyor. Bir öbür deyişle Rusya, rekabetin nedeni ne olursa olsun her şeyi bir bütün olarak görüyor.
Sputnik V aşısı ne vakit üretilecek?
Açıklamalara nazaran aşının üretimine Eylül 2020’de Rusya’da başlanacak. Seri üretim etabında aşı üzerindeki çalışmaların devam etmesi bekleniyor.
Sputnik V aşısı ne vakit uygulanacak?
Eylül 2020’de seri üretimine geçilecek aşı, birinci olarak Ekim 2020’de Rusya’daki risk kümelerine uygulanacak. Salgında en yüksek riski taşıyan sıhhat çalışanları ile başlayacak süreç, akabinde öğretmenler ile devam edecek. Rusya’da aşının üretimi ve uygulanması çalışmaları Ekim 2020’den itibaren eş vakitli olarak yürütülecek.
Sputnik V aşısından ne kadar, yani kaç doz üretilecek?
Rusya, aşıyı tesciller tescillemez 20 ülkeden toplamda 1 milyar doz aşı siparişi aldığını da açıkladı. Siparişi veren ülkelerin isimleri ve verdikleri sipariş sayısı spesifik olarak belirtilmedi. Lakin 1 milyar doz aşı üretimi Rusya için birinci gaye üzere görünüyor.
Sputnik V aşısı beşerler üzerinde test edildi mi?
Evet. Rusya Sıhhat Bakanlığı yetkililerine nazaran Sputnik V aşısı Haziran ayından bu yana insanlar üzerinde test ediliyor. Putin’in açıklamalarına nazaran 2 aylık süreçte yapılan testler sıkıntısız biçimde ilerledi ve aşının beşerler üzerinde yaygın halde uygulanması için rastgele bir sorun bulunmuyor. Testlerin net olarak kaç kişi üzerinde uygulandığı ise açıklanmadı.
Sputnik V aşısı üzerinde test edilen beşerler neler yaşadı?
Rusya Devlet Lideri Putin, açıklamaları sırasında aşının meselesiz biçimde beşerler üzerinde uygulanabileceğini söyledi, hatta kızının da deneklerden birisi olduğunu belirtti. Akabinde test sırasında kızının neler yaşadığını da açıkladı. Lakin. iki kızından hangisinin denek olduğunu belirtmedi.
Kızına uygulanan ilk dozun akabinde ateşinin 38 dereceye yükseldiğini belirten Putin, sonraki gün her şeyin olağana döndüğünü belirtti. İkinci doz aşı uygulandığında ise Putin'e nazaran kızı, koronavirüse karşı direnç göstermeye başladı.
Rusya’nın aşı çalışmalarına takviye veren Filipinler, test kademesinde da yer aldı. Filipinlerdeki test kümelerinde yaşanan gelişmeler ne olarak açıklanmadı. Fakat Filipinler Devlet Lideri Rodrigo Duterte, çalışmalar konusunda Rusya’ya güvendiklerini hatta birinci denek olmayı da kabul ettiğini belirtti.
Sputnik V aşısı riskli mi?
Çalışmaya dair bilimsel ayrıntılar kamuoyuyla paylaşılmamış olsa bile uzmanlar, olağanda aylar süren çalışmaların haftalar içerisinde sonuçlanması nedeniyle kaygılı. Rusya’da faaliyet gösteren ve devlete göre daha tarafsız olduğu bilinen ACTO (Klinik Araştırma Kuruluşları Birliği), aşının yeteri kadar test yapılmadan tescillendiğini söylüyor.
Aşı çalışmalarının son etabı olan Faz-3’te olağan kaidelerde binlerce denek bulundurulması, her birinin takip edilmesi gerekiyor. Lakin 2 aylık müddet zarfında Rusya’nın testleri daha kısıtlı kümeler üzerinde uygulaması, Putin’in kaç kişinin test etabında yer aldığını belirtmemesi kuşku uyandırıyor.
