Plastik kirliliği, Kuzey Kutbu'nda yağan kardan Antarktika'daki buzullara kadar her yerde ortaya çıkmaya devam ediyor. Bu nedenle nanoplastiklerin toprakta da bulunması şaşırtan değil ancak araştırmacılar artık, bu kirliliğin bitki ömrü için ne manaya geldiğine dair bulgular ortaya koyan birinci çalışmalardan birini yaptılar.
Massachusetts Amherst Üniversitesi ve Shandong Üniversitesi'nden milletlerarası bir araştırma ekibi, plastik kirliliğinin ziraî ortamlara kadar ulaşarak toprağı ve bitki ömrünü nasıl etkileyebileceğini ortaya koydu.
Plastik kirliliği yalnızca insanları ve hayvanları değil bitkileri de etkiliyor
Bugüne kadar yapılan çalışmalar 5 mm'den daha küçük olan bu mikroplastikleri araştırsalar da yeni çalışmanın muharrirleri, nanoplastik olarak tanımlanan 100 nanometreden daha küçük kesimlere odaklandılar. Fizikî boyutlarındaki değişikliklerin yanı sıra bu plastik parçacıkların bozunma süreçleri, kimyasal özelliklerini değiştirebiliyor ve bir elektriksel yüzey yüküne sahip olmalarını sağlayabiliyor.
Takım, elindeki bu nanoplastik örneklerle küçük, çiçekli bir bitki olan Arabidopsis thaliana'nın model olarak kullanıldığı deneyler yaptı. Bu bitkiler, içinde farklı yüzey yükleri içeren çeşitli nanoparçacıklarla birlikte toprakta yetiştirildi. Araştırmacılar daha sonra, bitkilerin farklı şartlarda yüklerini, uzunluklarını, kök büyümelerini, klorofil içeriğini ve genel sıhhatlerini yedi haftalık bir mühlet boyunca gözlemledi.
Plastik kirliliği tarım dalını de olumsuz etkileyebilir
Massachusetts Amherst Üniversitesi'nden Baoshan Xing, “Nanoplastikler, model bitkilerin toplam biyokütlesini azalttı. Bitkiler daha küçük ve kökleri çok daha kısaydı. Biyokütlenin azalması, bitki için âlâ değildir. Randıman düşer ve bitkilerin besin pahası tehlikeye girebilir. Olumlu yüklü parçacıkların çok fazla alınmadığını, fakat bitkiye daha ziyanlı olduklarını bulduk. Nedenini tam olarak bilmiyoruz, fakat olumlu yüklü nanoplastiklerin su, besin unsurları ve köklerle daha fazla etkileşime girmesi ve farklı gen setlerini tetiklemesi olası.” dedi.
Grup öteki bir deneyde, kök hassaslığı üzerindeki araştırmalar yaparak fideleri mikroplastik açısından güçlü toprağa maruz bıraktı. 10 gün sonra fidelerin büyümesinin kontrol kümesine kıyasla daha yavaş olduğunu gözlemledi. Xing, plastik kirliliğinin mahsul randımanını ve besin güvenliğini nasıl etkileyebileceğini bilmediklerini belirterek tarım bitkilerinde daha fazla araştırma yapmayı amaçladıklarını belirtiyor.
