Cambridge Üniversitesi’nden bilim insanları, koyunlardaki Huntington hastalığına yönelik gerçekleştirdikleri araştırma sırasında koyunlara uygulanan farklı ketamin dozlarının nasıl tesir ettiğine dair yeni bilgiler ortaya çıkarıldı.
Çalışmanın ortaya çıkardığı en çarpıcı sonuç, koyunlara yüksek dozda ketamin verildikten sonra yapılan EEG taramalarında beyin aktivitesinin büsbütün ortadan yok olmuş olmasıydı. Beyin aktivitesi taranamayan koyunlar, ilaç verildikten birkaç dakika sonra tekrar EEG taramalarında aktivite gösterdi.
Çalışmayla alakalı açıklama yapan nörobiyolog Jenny Morton, “Bu yalnızca beyin aktivitesinin azaltılması değildir. Yüksek dozda ketamin sonrasında koyunların beyinleri büsbütün durdu. Bunu daha evvel hiç görmemiştik. Birkaç dakika sonra beyinleri tekrar olağan bir halde işlemeye başladı. Güya kapatılıp açılmış üzereydi” dedi.
Ketamin, 1960’dan bu yana anestezide kullanılıyor
1960 yılında birinci sefer sentezlenen ketamin, onlarca yıldır ağrı kesici olarak kullanılıyor. Ketamin tıpkı vakitte hem insanlarda hem de hayvanlarda sakinleştirici olarak kullanılmaya devam ediliyor. İlaç son yıllarda depresyon, travma sonrası gerilim bozukluğu ve migren üzere çeşitli durumların tedavisinde de umut verici sonuçlar verdi.
Bilim insanlarının çalışmasının emeli, Huntington hastalığını taşıyan koyunların beyinlerine töropatik ilaçların nasıl etkilediğini araştırmaktı. Lakin kafataslarına EEG aygıtları implante edilmiş koyunların beyin aktiviteleri de araştırma sırasında kaydedildi.
Çalışmanın asıl gayesi ketaminin tesirlerini araştırmak değildi
Jenny Morton, asıl hedeflerinin ketaminin tesirlerine bakmak değil, Huntington hastalığı geni olan ve olmayan koyunlardaki beyin aktivitesini araştırmak olduğunu söyledi. Morton, “Lakin şaşırtan bulgularımız ketaminin nasıl çalıştığını açıklamaya yardımcı olabilir” dedi.
Çalışma sırasında koyunlara 3mg/kg (vücut tartısının her kilogramı başına 3 miligram ketamin) ile 24mg/kg dozları ortasında ketamin verildi. Hayvanlara verilen dozlardan bağımsız olarak üç başka aktivite etabı kaydedildi: ilacın verilmesinden sonra sedasyon etabı, hareketsiz ve bilinçsiz etap ve hala hareket olmamasına karşın tam uyanıklık evresi.
Bilim insanları, sedasyonun akabinde meydana gelen ikinci etapta, beyin taramaları yaparken alternatif bir salınım durumu belirlediler. Buradaki salınım sırasında tüm beyin korteksinin çıktısı düşük ve yüksek frekanslı salınım patlamaları ortasında değişim gösterdi.
Yüksek dozda ketamin verilen koyunların EEG aktiviteleri büsbütün durdu
Araştırmacılar yüksek doz olan 24mg/kg ketamini koyunlara verdiğinde daha evvel görülmemiş bir reaksiyon ortaya çıktı. Yüksek dozda ketamin verilen 6 koyundan 5’inde EEG aktiviteleri büsbütün durdu. Bilim insanları, daha evvel görülmemiş bu reaksiyona EEG deliği ismini verdiler.
Çalışmanın yayınlanan sonuçlarında bu tesirin birinci kez gözlendiği belirtildi. Makalede, “Kortikal aktivitenin büsbütün kesilmesi K-deliği olarak bilinen fenomenin temelini oluşturuyor üzere görünüyor” denildi.
Jenny Morton, EEG deliği ismi verilen reaksiyonun kesinlikle hayvanların tüm beyin aktivitesinin durduğu manasına gelmediğini söyledi. Morton, şayet tüm beyin aktivitesi durmuş olsaydı hayvanların nefes alıp vermeyi de bırakmaları gerektiğini söyledi. Morton, “Bunun yerine düşmekte olan EEG okuması, olağan şartlar altında beyinde tespit edebileceğimiz olağan elektriksel aktivitenin çok garip bir formda durduğunu yansıtır” dedi.
Ketamin verilen koyunların korteksinde aktivite kısa bir mühlet için büsbütün durmasına karşın koyunların beyinleri bu süreçte ölmedi yahut rastgele bir hasar almadı. Birkaç dakika içine EEG deliği tesiri ortadan kalktı ve koyunlar düşük dozda ketamin verilen koyunlarda olduğu üzere ilacın fazlarıyla dengeli bir formda beyin aktivitesi göstermeye devam etti.
Çalışmayı gerçekleştiren bilim insanları, ketaminin beyinde ortaya çıkardığı olağandışı aktiviteyi nasıl ortaya çıkardığını bilmemekle bir arada araştırmalarının ilacın fizyolojik düzeneklerini araştırmanın beynin bir bütün olarak nasıl çalıştığı hakkında daha fazla bilgi edinilmesine yardımcı olacağını söylediler.
Araştırmacılar, ketaminin farkı beyin bölgeleriyle nasıl etkileşime girdiği ve bu beyin bölgelerinden nasıl ayrıldığını anlamanın hudut ağlarının fonksiyonunu anlamak için anahtar olacağını açıkladılar. EEG’de gözlenen ketamin tesirleri sonucu ortaya çıkan değişimler, nörolojik hastalıklarının meydana gelmesine neden olan hudut ağları incelemek için bir araç sağlayabilir.
