Tabiatın küçük mimarları ortasında yer alan çalışkan arılar, hayli göz alıcı kovanlar oluşturabiliyor. Kendi başlarına bırakıldıklarında hava akımını en ülkü randımanla kullanacak biçimde petekler ören ve kovanlar oluşturan bu canlılar, bilim insanlarını şaşırtıyor.
Spiral, üst üste gelmiş diskler, ikili spiraller üzere çok çeşitli kovan yapıları oluşturan Tetragonula cinsi arılar, kovan yapılarıyla en çok dikkat çeken cinsler ortasında yer alıyordu. Bu yapılardaki her bir petek 20 kata kadar yapıyı destekliyor ve farklı bir yumurta için yuva özelliği gösteriyor.
Kovanların gizemi çözüldü
Arıların ellerinde rastgele bir plan ya da proje olmadan bu kadar karmaşık yapıları nasıl yaptığı bilim insanlarını şaşırtıyordu. Yeni araştırmalara nazaran bu yapıların ortaya çıkmasını sağlayan arılar aslında epeyce kolay bir döngüyü takip ediyor.
İspanya Ulusal Araştırma Kurulu üyesi olan uzman matematikçi Julyan Cartwright, “Her arı temel olarak bir algoritmayı izliyor. Her arı kovanın farklı bir kısmında tıpkı yolu izleyince ortaya desen çıkıyor.” tabirini kullandı.
Matematikçiye nazaran bu algoritma kurallarını gördüğümüz tek yer de arı kovanları değil. Sedef yumuşakçalarında da benzeri hallerde desenler ortaya çıkıyor. Her iki çeşidin takip ettiği desenler de aslında 1950 yılından beri biliniyor. Sadece o yıllarda bu desenler spiral kristallerin oluşumlarını açıklamakta kullanılıyordu.
Her cinsin başka bir biçimi var
Araştırmacıların yaptığı simülasyonlarda, her bir arının balmumunu altıgen olarak yerleştirdiği ortaya çıktı. Balmumunun en efektif kullanımı bu geometrik halla gerçekleştiriliyor. Arılar birinci altıgenden sonra ikinciyi ya onun yanına ekliyor ya da daha alt bir katman oluşturuyor.
31 farklı iğnesiz arı tipinin varlığı biliniyor. Araştırmalara nazaran her cins bir başkasından daha farklı bir mimari yaklaşım tercih ediyor. Tabiatta yaşanan farklılaşma süreçleri sonucunda her arı, kendi yeteneğine nazaran farklı bir kovan oluşturuyor. Bu yapılar matematiksel simülasyonlarda da oluşturulabildi. Böylelikle yapıların sırrı açığa çıkmış oldu.
