Okyanusların derinlikleri, yüzyıllardır beşerler için en az uzayın derinlikleri kadar büyük bir merak kaynağı olmuştur. Dünya üzerindeki okyanuslarda hala daha keşfedilmemiş bir halde gizemini koruyan pek çok nokta olduğu ve buralarda yaşayan şimdi bilinmeyen pek çok canlı tipi olduğunu düşündüğümüzde, okyanuslara dair yapılan her araştırma da ilgi cazibeli nitelikte oluyor olağan.
İşte okyanuslara dair insanlığın var oluşundan bu yana süregelen bu gizemi biraz olsun aydınlatmak isteyen araştırmacılar da dünyanın yüzlerce farklı noktasında okyanus tabanını inceledi. Bu araştırmanın sonucunda araştırma takımı, gezegenimizin en derin ve en karanlık kısımlarında gelişen mikroskobik hayatın şaşırtan çeşitliliğini ortaya koyan sonuçlar elde etti.
Okyanusun derinlikleri, okyanus yüzeyinden üç kat daha fazla ömür çeşitliliğine sahip
Gezegenimizin yüzeyinin yarısından fazlasını kaplayan derin okyanus tortusuna ulaşımın sıkıntı olması, bu tortunun bulunduğu okyanus derinliklerinde de neler olduğu hakkında neredeyse hiçbir fikrimiz olmadığı manasına geliyor. Son yıllarda uzaktan kumandalı araçlar sayesinde derin denizin çok küçük bir kısmını keşfetmiş olsak da keşfedilen bu küçük kısım bile derinlerde hiç bilmediğimiz bir dünya olduğunu bize göstermeye yetti de arttı bile.
Yeni araştırma kapsamında da dünyanın farklı noktalarından toplanan tortu örnekleri, deniz canlılarının hayatlarına devam ederken deniz tabanına döktüğü çevresel DNA (eDNA) için tahlil edildi. Deniz canlılarının döktüğü bu eDNA’yı inceleyen araştırmacılar, burada deniz tabanının da altındaki ekosistemi oluşturan mikrop ve başka küçük canlıların izlerine de rastladılar
Burada elde edilen sonuçları okyanusun üst katmanlarından toplanan planktonlara ilişkin mevcut öteki DNA datalarıyla karşılaştıran ve böylece yeni dataların yalnızca derinlerdeki canlılara ilişkin olduğundan emin olan araştırmacılar; sonuç olarak okyanus tabanında yaşayan birçok ökaryotik organizmanın çağdaş bilim tarafından bilinmediğini keşfettiler. Hatta görünen o ki okyanusun tabanı, üst sulardakinden en az üç kat daha fazla mikrobiyal ömür çeşitliliğine mesken sahipliği yapıyor.
Birinci kere okyanus dünyasının bu kadar global ölçekte dengeli bir moleküler bilgi kümesini bir ortaya getiren araştırma grubundan İsviçre’de bulunan Cenevre Üniversitesi’nden genetikçi Jan Pawlowski, “Derin denizlerdeki bentik DNA dizilerimizi bilinen ökaryotlar için mevcut olan tüm referans dizileriyle karşılaştırdık” halinde kaydediyor. Elde edilen dataların, bentik çeşitliliğin yaklaşık üçte ikisinin bilinen rastgele bir kümeye atanamayacağını gösterdiğini tabir eden Pawlowski, bunun da deniz biyoçeşitliliği bilgimizde büyük bir boşluk olduğu manasına geldiğini aktarıyor.
Elde edilen bilgiler, deniz tabanında bilinmeyen daha büyük canlıların da olduğunu gösteriyor
Mevcut tahlil çoğunlukla diatomlar ve dinoflagellatlar üzere daha küçük boyutlu organizmaları ve solucanlar ve küçük yumuşakçalar üzere küçük hayvanlara odaklanmış olsa da bulunan plankton çeşitliliği; derin denizin birebir vakitte daha büyük hayvanlara da mesken sahipliği yaptığını gösteren birtakım diğer ispatlar sunuyor.
Çalışmanın muharrirleri, “Bu derin okyanus tortul toplulukları, sırf biyolojik karbon pompasının kıymetli itici güçleri olduğu bilinen taksonları değil, birebir vakitte dünya okyanusunun tartışmasız en temel ekolojik süreçlerinden çeşitli taksonomik ve işlevsel kümeleri da içermektedir. “ formunda kaydediyor ve sonuçların, derin okyanus tortusunun Dünya’nın en güçlü çağdaş ekosistem ve fosil arşivlerinden birisi olduğunun altını çiziyor.
Deniz bilimcilerinin evvel kapsamlı ekolojik risk değerlendirmelerine gereksinimimiz olduğuna dair ikazlarına karşın ticari derin deniz madenciliğinin giderek artmakta olduğu ve bu durumda ne kadar çok hayatın tehlikede olduğu göz önüne alındığında araştırmacılar, bu derin deniz ekosistemlerini daha uygun anlamak ve korumak için deniz tabanının daha fazla araştırılması davetinde bulunuyor.
