Popular Science Türkiye tarafından çevrilen yeni bir makalede araştırmacılar, Peru’da Ucayalipithecus perdita ismi verilen bir çeşide ilişkin olan maymun dişleri keşfetti. Parapithecidae ismini taşıyan ve üyeleri Amerika kıtasında hiç görülmemiş olan bir familyadan gelen perdita çeşidi bu maymunların, yaklaşık 31,7 milyon yıl evvel yaşadığı varsayım ediliyor.
Araştırmacılar, ilişkin olduğu primat ailesi Amerika kıtasında hiç bulunmayan perdita’ların en yakın akrabasının, aşağı üst birebir devirlerde Mısır’da yaşamış olan Qatrania wingi çeşidi olduğunu düşünüyor. Bu durum ise perdita çeşidinin de Afrika’dan gelebilmiş olacağını akıllara getiriyor. Lakin nasıl? Birbirine bu kadar yakın akraba olan maymunlar, nasıl oldu da 1.500 kilometreyi aşkın bir aralık ve koca bir okyanusla ayrılan Kuzey Afrika ve Güney Amerika üzere iki farklı kıtada yaşadı?
Maymunlar, iki kıtayı birbirinden ayıran Atlantik’i nasıl aştı?
Güney Kaliforniya Üniversitesi’nden Erik Seiffert’ın önderlik ettiği araştırma kümesi; yeni fosillerin, antik maymunların Atlantik Okyanusu’nu birden fazla defa geçtiğine yönelik birinci ispatları sunduğunu söylüyor. Öte yandan evrimsel açıdan bakıldığında bu durum için ‘coğrafik türleşme’ ve ‘dağılma’ biçiminde iki olası açıklamadan bahsediliyor.
Bu noktada birebir cinsin biyolojik popülasyonu, dağ oluşumu üzere coğrafik yahut göç üzere toplumsal değişimlere bağlı olarak yalıtıldığında meydana gelen evrilmeye coğrafik tipleşme deniyor. Dağılma ise cins göç ederek yeni bölgelere yerleştiği vakit meydana geliyor. Araştırmacılar, bir okyanus boyunca uzun aralı dağılma ihtimalinin yaşanmış olabileceği üzerinde ağırlaşıyor.
Günümüzde var olan Güney-Orta Amerika maymunları bu olayın en az bir defa yaşanmış olması gerektiğini gösterse de nasıl yaşandığı kesin olarak bilinemiyor. İhtimallerden birine göreyse maymunlar, büyük bir fırtına sonucu bir kısmı kopmuş olan kıyısal bir orman kesimi yahut bitki adacıkları üzerinde okyanus boyunca giderek yeni alanlara yerleşmiş olabilir.
Bulunan yeni diş fosilleri, öteki maymun çeşitlerine ilişkin dişlerle karşılaştırıldı:
Perdita çeşidinin kökenlerini araştıran araştırmacılar, buldukları yeni diş fosillerini birebir familyanın öbür üyelerinin ve yaşayan ya da yok olmuş olan öbür maymunların dişleriyle karşılaştırdı. Çalışma kapsamında perdita’nın dişleri; Mısır ve Güney-Orta Amerika yaşamış olan maymunların dişleriyle karşılaştırıldı.
Karşılaştırmalardan sonra sonuç olarak biri perdita’yı, başkası ise geri kalan bütün cinsleri içeren iki küme elde kalıyor. Birbiriyle uzaktan akraba olan bu iki kümenin, Mısır’da yakın akrabaları bulunuyor. Yani, bu iki maymunun seyahati birlikte yapmış olabileceği ihtimali ortaya çıkıyor.
Yapılan çalışma evrimsel açıdan neler söylüyor?
Yapılan çalışmadan evrime yönelik sonuçlar çıkaracak olursak büyük bir ihtimalle perdita, yaşayan Güney-Orta Amerika maymunlarının akrabası olarak aşağı üst tıpkı vakitte Amerika kıtasına ulaştı ve uzunca bir müddet onlarla birlikte yaşadı. Üstelik kıtaya, iç kısımlara hakikat uzun bir yol kat ederek ardında fosiller bırakacak kadar âlâ yerleşti.
Uzun uzaklıklı dağılımın az olarak görüldüğü göz önüne alındığında, bu iki maymun kümesinin çabucak hemen birebir periyotta dağılmış olması da bir öbür şaşırtan nokta. Fakat yaklaşık bu vakitlerde, kutuplardaki buz örtülerinin genişlediği, deniz düzeyinde bir düşüş olduğu iddia ediliyor. Deniz düzeyindeki bu düşüş, maymunların sal gibisi kütük modülleriyle seyahat yapmasını değerli ölçüde kolaylaştırmış olabilir.
