İklim değişikliğiyle ilgili yapılan çalışmalarda bilim insanlarının ortaya çıkardığı modeller, birçok taraftan farklılık göstermekle bir arada Akdeniz Bölgesi’nde önümüzdeki on yıllarda kıymetli ölçüde bir kuraklık yaşanacağını gösteriyor. Modeller, yağmurların artması beklenen kış mevsiminde dahi yağışların yüzde 40 oranında düşeceğini gösteriyor.
MIT’den araştırmacılar, iklim değişikliği nedeniyle daha az yağış alacağı öngörülen Türkiye’nin de dahil olduğu Akdeniz Bölgesi’ndeki iklim değişikliğinin olağandışı tesirleri ortaya çıkaran temel mekanizmayı ortaya çıkardılar.
Dünyanın dört bir tarafından bilim insanlarının oluşturduğu farklı global sirkülasyon modelleri, çabucak hemen Dünya’nın dört bir tarafında sıcaklıkların artacağını ve birçok yerlerde yağışların azalacağını gösteriyor. Akdeniz Bölgesi’nde iklim değişikliği üzerine çalışma yapan MIT’den Alexandre Tuel ve Elfatih Eltahir, en büyük düşüşün ise Akdeniz Bölgesi’nde görüleceğini söylüyorlar.
İklim değişikliği modellerinde Akdeniz’deki yağış düşüş ölçüleri, yüzde 10 ile yüzde 60 ortasında değişim gösteriyor olsa da bütün modeller kesin olarak bölgedeki yağış ölçüsünün düşeceğini gösteriyor. Bölgedeki yağış ölçüsü düşüşleri, bütün modeller tarafından öngörülürken, hiçbir model düşüşün nedenini açıklayamamıştı.
Akdeniz bölgesinde deniz ile kara ortasındaki sıcaklık farkı azalacak
MIT’den Tuel ve Eltahir, Akdeniz Bölgesi’ndeki yağış düşüşlerinin global ısınmanın iki farklı tesirinin birleşmesi sonucu olduğunu buldu. Araştırmacılar, üst atmosfer sirkülasyon dinamiklerinde yaşanacak bir değişikliğe ek olarak kara ve deniz ortasındaki sıcaklık farkının azalmasının, yağışların da azalmasına neden olacağını ortaya çıkardılar.
Bilim insanları, her iki faktörün de tek başına yağışların olağandışı düzeyde düşmesini sağlamayacağını, lakin iki faktörün bir ortaya gelmesi sonucu yağış düzeylerinde yüksek ölçülerde azalma görüleceğini açıkladılar.
Araştırmacılar; Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’daki güçlü ve istikrarlı yüksek irtifa rüzgarlarında meydana gelen bir fenomenin, yağış ölçülerinde meydana gelecek düşüşle ilgili birinci tesir olduğunu belirttiler. Tuel, orta enlemlerdeki rüzgarların iklim değişikliği sonucunda gücünü artıracağını açıkladı.
Dünya’nın farklı yerlerinde dağlar, gücü artmış rüzgarların tesirini azaltacak olsa da farklı yüksek ve düşük basınç bölgelerinin oluşmasına neden olacak. Tuel, Akdeniz'deki dağların pozisyonlarının yüksek basınç oluşacak bir alana sebep olduğunu söyledi. Yüksek basınç, bölgede daha az yağış oluşmasına neden olabilir.
Yüksek basınç, yağış ölçülerinde düşüş ortaya çıkaracak olmasına karşın Akdeniz’de yaşanacak kuraklığa tek başına sebep olmayacak. Bu da araştırmacıların ikinci faktörü keşfetmesine neden oldu. Buna nazaran Akdeniz bölgesinde deniz ile kara ortasındaki sıcaklık farkı önemli halde azalacak.
Bilim insanları, kara ve deniz ortasında sıcaklık farkının, rüzgarların hareketiyle ilgili olduğunu, iklim değişikliği nedeniyle kara ve deniz ortasında sıcaklık farkının azalacağını söz ettiler. Kara ve deniz ortasında sıcaklık farkının azalmasının temel sebebi ise iklim değişikliği nedeniyle karaların denizlerden çok daha süratli ısınması.
İklim değişikliğinin Akdeniz Bölgesi’nde meydana getireceği değişikliklerle ilgili açıklama yapan Alexandre Tuel, bölgenin Dünya’nın başka yerlerinden farklı olarak kıtalarla çevrili büyük bir denize sahip olduğunu söyledi. Tuel, “İklim değişikliği modelleri, önümüzdeki yüzyılda etraftaki kara kütlelerinin 3 ile 4°C derece ısınacağını gösterirken, denizin yaklaşık 2°C ısınacağını gösteriyor. Temel olarak su ve toprak ortasındaki fark vakit içinde azalıyor” dedi.
Araştırmacılar, lokal coğrafik özellikler nedeniyle kuraklık trendinin en çok Kuzeybatı Afrika ile Türkiye’nin de dahil olduğu öbür Akdeniz ülkelerini etkileyeceğini açıkladılar. Çalışmaya katılan araştırmacılardan Elfatih Eltahir, “Bunlar zati yağışlardaki düşüşleri tespit ettiğimiz bölgeler” dedi.
Elfatih Eltahir, “Gözlenen yağış kayıtlarından doğu bölgelerindeki yağışlarda kıymetli bir düşüş yaşandığını belgeliyoruz” dedi. Eltahir, yağışlarının düşüşünün gerisindeki fizikî süreçlerin anlaşılmasının Akdeniz Bölgesi’ndeki planlamacılar tarafından durumun ciddiye alınmasına yardımcı olacağını açıkladı.
