İnternetin yaygınlaşması ile birlikte pek çok yeni aygıt ve kavramla tanıştık. Mesela internet irtibatı sağlayan bir modem artık meskenlerin olmazsa olmazlarından. Her modemin ardında pek çok farklı irtibat noktası görürsünüz; LAN, WAN, USB üzere. WAN portu ise bunlar ortasından en dikkat çekenlerden biridir zira bu ilişki noktası sayesinde pek çok modem direkt olarak internete bağlanır.
Yani WAN aslında internet irtibatı demektir lakin bazen lokal ağın yetmediği durumlarda kimi şirketler tarafından özel WAN ağları kurulabilir. Yeniden de son kullanıcı için bu ilişki noktasının manası, internete bağlanmak demektir. WAN nedir, WAN portu ne işe fayda üzere soruları gelin biraz daha ayrıntılı inceleyelim ve hem WAN tiplerini görelim hem de karşılaştırma yapmak için LAN ağını tanıyalım.
WAN nedir?
Wide Area Network, kısaca WAN, Türkçesi ile Geniş Alan Ağı; pek çok farklı aygıtın birbirine bağlanmasını, irtibat kurmasını sağlayan geniş bir ağdır. LAN olarak isimlendirilen mahallî ağlar, bu geniş alan ağında birbirleriyle irtibata geçerler. İnternet, bilinen en geniş WAN ağıdır.
Local Area Network, kısaca LAN, Türkçesi ile Lokal Alan Ağı; her meskende ya da iş yerinde kurulan ağlara verilen isimdir. WAN ağında bu lokal ağların toplanması sonucu internet, internet haline gelir. Kimi büyük şirketlerin hatta ülkelerin kendilerine özel geniş alan ağları kurdukları biliniyor lakin son kullanıcı için WAN demek, internet demektir.
WAN portu (Wan girişi) nedir, ne işe fayda?
WAN portuna gelmeden evvel internete nasıl bağlandığımıza bir bakalım. İnternet servis sağlayıcınız tarafından genel ağa bağlanılması için makul ilişki noktaları kurulur. Bu ana noktalardan her meskene özel kablolarla ile bu temas getirilir. Modem aracılığıyla bu ilişki internete dönüşür ve kablolu ya da kablosuz olarak kullanıcılar internete bağlanır.
Modemlerin gerisinde pek çok farklı temas noktası bulunur; WAN, LAN ve USB girişleri pek birçoklarında ortaktır. LAN girişleri üzerinden birebir lokal ağa bağlanan aygıtlar bağlantı kurar. WAN portu üzerinden ise internet ilişkisi ya da varsa öbür geniş alan ağına irtibat sağlanır. USB girişi ise pek çok farklı hedefle kullanılabilir.
Artsa ya da azalsa bile genel olarak pek çok modemin gerisinde 1 WAN, 4 LAN temas noktası bulunur. Hatta bu çeşit temas noktaları router olarak isimlendirilen yönlendiricilerin bile üzerinde vardır. Modem üzerinden bağlanılan geniş alan ağı genel olarak tekken, bağlanılan mahallî alan ağı birden çok olduğu için girişler bu formda düzenlenmektedir.
WLAN ile WAN ortasındaki fark nedir?
İnternet kontağı ile ilgili tabirlerin kısaltmaları birbirine hayli benzeri olduğu için kullanıcılar tarafından sık sık karıştırılabiliyor. Bunlardan biri de WLAN. LAN mahallî alan ağı, WAN geniş alan ağı, WLAN ise Wireless Local Area Network, Türkçesi ile Kablosuz Mahallî Alan Ağı demektir.
Wireless LAN teriminin kısaltması olan WLAN aslında Wi-Fi kablosuz ağı ile birden fazla aygıtın tıpkı lokal ağ üzerinden internete bağlandığı ağı söz ediyor. Yani kısaltmalar benzese de WAN ile WLAN ortasında çok da benzerlik yoktur ancak sonuçta ikisi de bir ağı temsil ediyor.
Kullanılan WAN teknoloji çeşitleri:
- Paket değiştirme
- TCP/IP protokolü
- Router
- Overlay network
- SONET/SDH (PoS)
- Çok Protokollü Etiket Anahtarlama
- ATM
- Frame Relay
Paket değiştirme
Lisanımıza paket değiştirme olarak çevirebileceğimiz packet switching teknolojisinde gönderilen ileti üç modüle bölünür, her biri en uygun olan yoldan amaca ilerler ve amaca ulaştıklarından yine birleştirilirler. Bu bilgi iletim yolunun kullanılmasının hedefi, paketin bütün halinde ziyan görmesini önlemektir. Gerekirse modüller tekrar gönderilir.
TCP/IP protokolü
TCP/IP protokolü günümüz dünyasında en yaygın kullanılan protokol tipidir. TCP/IP iletim protokolü ya da internet protokolü olarak isimlendirilen bu sistem sayesinde aygıtlar birbirine ve internete bağlanır.
Router
Buradaki yazımızda ayrıntılı olarak anlattığımız üzere router yani yönlendirici, WAN geniş alan ağının oluşturulmasında sık sık kullanılır. Eşsiz IP adresleri sunan yönlendiriciler sayesinde WAN ağı bu adresleri kullanarak bağlantısı sağlar.
Overlay network
Yer paylaşımlı ağ olarak lisanımıza çevirebileceğimiz Overlay network, bir yazılımın öteki bir altyapı üzerinden sanal ağ oluşturduğu bir teknolojidir. Overlay network tekniğinin kullanılmasının maksadı, ağda bulunmayan uygulamaları ve güvenlik sistemlerini desteklemektir.
SONET/SDH (PoS)
SONET/SDH (PoS) paketi, WAN transferi için kullanılan temel protokollerden bir adedidir. Optik fiber, Senkronize Optik Ağ, Senkronize Dijital Hiyerarşi üzere bağlantı protokollerini de kapsayan SONET/SDH (PoS) iki nokta ortasında kurulan irtibatın nasıl olacağını tanımlar.
Çok Protokollü Etiket Anahtarlama
Multiprotocol Label Switching, kısaca MPLS, Türkçesi ile Çok Protokollü Etiket Anahtarlama; ağ yönlendirme sırasında kullanılan bir optimizasyon tekniğidir. Bu teknik sayesinden datalar uzun ağ adresleri üzerinden değil, kısa ağ etiketleri üzerinden hareket ederler.
ATM
ATM, Asynchronous Transfer Mode, Türkçesi ile Eşzamansız Transfer Modu; bugün pek kullanılmasa da erken devir data ağlarında kullanılan en yaygın anahtarlama tekniğidir. Bugün ATM yerini IP tabanlı ethernet teknolojisi almış ve bilgileri değişken boyutlarda paketlemeye başlamıştır.
Frame Relay
Frame Relay, lokal alan ağları ya da geniş alan ağlarının uç noktaları ortasında bilgi transferi için kullanılan bir teknolojidir. Paket anahtarlama teknolojisi kullanan Frame Relay, dijital bağlantı kanallarının data ilişki katmanlarını belirtir.
Her modemin ardında gördüğümüz WAN portu nedir, ne işe fayda; WAN nedir, çeşitleri nelerdir üzere merak edilen soruları yanıtladık ve alan ağları hakkında bilmeniz gereken değerli ayrıntılardan bahsettik.
